Dane techniczne
| Nazwa odczynnika | WODOROWĘGLAN SODU (Kwaśny węglan sodu) |
| Nazwa odczynnika (ang.) | Sodium bicarbonate |
| Wzór chemiczny | NaHCO3 |
| Masa molowa [g/mol] | 84.01 |
| Numer WE | 205-633-8 |
| Numer CAS | 144-55-8 |
| Wygląd zewnętrzny / postać | Biały krystaliczny proszek |
| Rodzaj opakowania | zależy od wielkości zamówienia |
Kontakt
Chcesz zamówić produkt, lub potrzebujesz więcej informacji na jego temat zadzwoń: +48 501-756-230 lub napisz do nas:
Opis produktu
Czym jest kwaśny węglan sodu?
Kwaśny węglan sodu, znany również jako dwuwęglan sodu (NaHCO₃), to powszechnie stosowany związek chemiczny, szerzej znany jako soda oczyszczona. Jest to biała, krystaliczna substancja stała, która występuje w formie proszku. Wzór chemiczny NaHCO₃ oznacza, że składa się z atomów sodu, węgla, wodoru i tlenu. Kwaśny węglan sodu posiada wiele zastosowań w gospodarstwie domowym, przemyśle spożywczym, kosmetycznym oraz farmaceutycznym.
Fizyczne i chemiczne właściwości kwaśnego węglanu sodu
a) Właściwości fizyczne
– Stan skupienia: NaHCO₃ jest białą, krystaliczną substancją stałą, zazwyczaj dostępny w formie proszku o drobnej granulacji. Jego krystaliczna struktura wynika z regularnego ułożenia jonów sodu (Na⁺) i jonów wodorowęglanowych (HCO₃⁻), które tworzą silne wiązania jonowe.
– Higroskopijność: Kwaśny węglan sodu ma umiarkowaną higroskopijność, co oznacza, że może absorbować wilgoć z otoczenia, choć nie w takim stopniu jak inne substancje chemiczne. W wyniku absorpcji wilgoci NaHCO₃ może zbijać się w grudki, co sprawia, że ważne jest jego przechowywanie w suchych warunkach, najlepiej w szczelnie zamkniętych pojemnikach.
– Rozpuszczalność: NaHCO₃ jest dobrze rozpuszczalny w wodzie. W procesie rozpuszczania wytwarza roztwór lekko zasadowy o pH wynoszącym około 8,3. To sprawia, że jest idealny do regulacji kwasowości w różnych procesach, zarówno domowych, jak i przemysłowych. Proces rozpuszczania NaHCO₃ jest endotermiczny, co oznacza, że podczas rozpuszczania absorbuje ciepło z otoczenia, co może powodować delikatne ochłodzenie roztworu.
– Temperatura rozkładu: Przy podgrzewaniu do temperatury około 50-60°C kwaśny węglan sodu zaczyna się rozkładać, uwalniając dwutlenek węgla (CO₂) i wodę. Ten proces jest szczególnie istotny w zastosowaniach kulinarnych, takich jak pieczenie, gdzie CO₂ działa jako środek spulchniający, umożliwiając ciastu wyrastanie. Reakcja ta jest podstawą działania proszków do pieczenia.
– Gęstość: Gęstość kwaśnego węglanu sodu wynosi około 2,2 g/cm³. W warunkach sypkich (jako proszek) jego gęstość nasypowa wynosi zazwyczaj mniej, co wpływa na sposób jego dozowania w różnych zastosowaniach, np. w produkcji spożywczej.
b) Właściwości chemiczne
– Amfoteryczność: Kwaśny węglan sodu wykazuje właściwości amfoteryczne, co oznacza, że może reagować zarówno z kwasami, jak i zasadami. W reakcji z kwasami działa jak zasada, neutralizując je i tworząc wodę oraz sól. Z kolei w obecności silnych zasad może działać jak kwas, reagując z nimi i tworząc odpowiednie produkty. Ta cecha sprawia, że jest szeroko stosowany jako bufor, pomagający w stabilizacji pH w wielu procesach chemicznych.
– Reaktywność: NaHCO₃ reaguje szybko z kwasami, uwalniając dwutlenek węgla (CO₂) i wodę (H₂O), co prowadzi do powstawania soli i jest wykorzystywane w wielu zastosowaniach, takich jak spulchnianie ciasta w piekarnictwie. Przykład tej reakcji można zaobserwować, gdy NaHCO₃ reaguje z kwasem octowym (CH₃COOH) w codziennym użyciu, np. przy sprzątaniu czy neutralizacji nieprzyjemnych zapachów. Reakcja ta jest także wykorzystywana w gaśnicach na bazie sody oczyszczonej, gdzie powstały CO₂ gasi ogień.
– Stabilność chemiczna: W warunkach normalnych NaHCO₃ jest stabilny i nie wykazuje szczególnej reaktywności, jednak w podwyższonych temperaturach lub w obecności kwasów zaczyna się rozkładać, uwalniając CO₂ i tworząc węglan sodu (Na₂CO₃), który jest bardziej zasadowy niż jego prekursor.
– Zastosowanie jako bufor: Kwaśny węglan sodu jest wykorzystywany jako bufor, czyli substancja, która stabilizuje pH roztworów, neutralizując zarówno nadmiar kwasów, jak i zasad. Ta właściwość jest kluczowa w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym oraz kosmetycznym, gdzie precyzyjne utrzymanie pH ma ogromne znaczenie.
– Działanie w środowisku wodnym: W roztworach wodnych NaHCO₃ ulega częściowej dysocjacji, co prowadzi do powstania jonów wodorowęglanowych (HCO₃⁻) i jonów sodu (Na⁺). Jony wodorowęglanowe mogą dalej reagować z kwasami, neutralizując je i tworząc dwutlenek węgla oraz wodę. W ten sposób kwaśny węglan sodu może efektywnie regulować kwasowość roztworów
Zastosowania kwaśnego węglanu sodu
Kwaśny węglan sodu (NaHCO₃), znany również jako soda oczyszczona, to jeden z najbardziej wszechstronnych i powszechnie stosowanych związków chemicznych. Ze względu na swoje właściwości fizyczne i chemiczne, znajduje szerokie zastosowanie w wielu branżach, od przemysłu spożywczego po farmaceutyczny i przemysł ciężki.
a) Przemysł spożywczy
– Środek spulchniający: Jednym z najbardziej znanych zastosowań NaHCO₃ w przemyśle spożywczym jest jego rola jako środka spulchniającego w proszkach do pieczenia. Podczas pieczenia, w wyniku reakcji chemicznych w wysokiej temperaturze, NaHCO₃ ulega rozkładowi, uwalniając dwutlenek węgla (CO₂), który powoduje wyrastanie ciasta, nadając mu lekką i puszystą konsystencję. Soda oczyszczona jest kluczowym składnikiem w piekarnictwie i produkcji ciast, ciastek oraz pieczywa.
– Regulator kwasowości: Kwaśny węglan sodu jest również stosowany jako regulator kwasowości w produktach spożywczych. Jego właściwości zasadowe pomagają neutralizować nadmiar kwasów, co jest przydatne w produkcji napojów gazowanych, konserw, produktów mlecznych, a także w przetwórstwie mięsa i ryb.
– Konserwant: NaHCO₃ może pełnić rolę naturalnego konserwantu, ponieważ hamuje rozwój niektórych bakterii i pleśni, pomagając w przedłużeniu trwałości produktów spożywczych. Jest także używany do mycia owoców i warzyw, gdzie pomaga usuwać pozostałości pestycydów i innych zanieczyszczeń.
b) Środki czystości
– Środek czyszczący: Soda oczyszczona jest szeroko stosowana jako środek czyszczący zarówno w gospodarstwach domowych, jak i w przemyśle. Dzięki swojej zasadowej naturze skutecznie usuwa tłuszcze, brud oraz osady. Działa delikatnie, więc jest bezpieczna do czyszczenia powierzchni delikatnych, takich jak szkło czy ceramika. Wykorzystywana jest w czyszczeniu kuchni, łazienek, a także jako składnik past do czyszczenia metali.
– Neutralizator zapachów: NaHCO₃ ma zdolność neutralizowania nieprzyjemnych zapachów, co czyni go popularnym środkiem do odświeżania lodówek, szafek, dywanów czy butów. Działa poprzez neutralizację kwasów, które są często odpowiedzialne za powstawanie nieprzyjemnych zapachów. Dlatego często jest stosowany jako składnik dezodorantów do użytku domowego i przemysłowego.
c) Przemysł farmaceutyczny
– Środek zobojętniający kwasy żołądkowe: Kwaśny węglan sodu jest składnikiem leków zobojętniających kwasy żołądkowe. Neutralizuje nadmiar kwasu solnego w żołądku, co łagodzi objawy zgagi, niestrawności oraz wrzodów żołądka. Dzięki swojej zdolności do szybkiego obniżania kwasowości, NaHCO₃ jest często używany w lekach dostępnych bez recepty.
– Dodatkowe zastosowania farmaceutyczne: NaHCO₃ znajduje również zastosowanie w leczeniu niektórych zaburzeń metabolicznych, w tym kwasicy metabolicznej, gdzie pomaga regulować poziom pH w organizmie. Może być również stosowany jako składnik płynów do płukania ust, które neutralizują kwasy produkowane przez bakterie w jamie ustnej.
d) Kosmetyki
– Środek złuszczający: W przemyśle kosmetycznym, NaHCO₃ jest wykorzystywany jako delikatny środek złuszczający. Jego drobnoziarnista struktura pozwala na skuteczne usuwanie martwego naskórka bez podrażniania skóry. Jest składnikiem maseczek do twarzy, peelingów oraz produktów do kąpieli, gdzie działa oczyszczająco i wygładzająco.
– Regulacja pH: Kwaśny węglan sodu pełni funkcję regulatora pH w różnych produktach do pielęgnacji ciała, takich jak kremy, balsamy czy toniki. Pomaga utrzymać optymalne pH skóry, co zapobiega jej podrażnieniom oraz wspiera jej naturalne mechanizmy ochronne.
– Pasta do zębów: NaHCO₃ jest często stosowany w pastach do zębów jako środek wspomagający walkę z osadem nazębnym i wybielający. Jego łagodne właściwości ścierające pomagają usuwać przebarwienia z powierzchni zębów, jednocześnie neutralizując kwasy produkowane przez bakterie, które mogą prowadzić do próchnicy.
e) Zastosowania przemysłowe
– Neutralizator kwasów: W przemyśle chemicznym kwaśny węglan sodu jest używany jako bufor oraz neutralizator kwasów. W procesach produkcji chemicznej, takich jak synteza związków organicznych, NaHCO₃ jest stosowany do regulacji pH, co jest niezbędne dla uzyskania optymalnych warunków reakcji. W procesach produkcyjnych może także być używany do neutralizacji odpadów kwasowych przed ich bezpiecznym usunięciem.
– Środek przeciwpożarowy: Kwaśny węglan sodu jest jednym z głównych składników niektórych rodzajów gaśnic, zwłaszcza tych używanych do gaszenia pożarów wywołanych przez tłuszcze i oleje. W wysokiej temperaturze NaHCO₃ uwalnia CO₂, który tłumi płomienie, odcinając dostęp tlenu do źródła ognia. Dodatkowo wytworzony CO₂ jest bezpieczny dla środowiska, co czyni ten środek przyjaznym ekologicznie.
– Przemysł tekstylny: NaHCO₃ znajduje zastosowanie w przemyśle tekstylnym jako środek wspomagający procesy barwienia i drukowania tkanin. Używany jest do regulacji pH roztworów barwiących, co pomaga uzyskać jednolite i trwałe kolory na materiałach.
– Zastosowanie w oczyszczaniu wody: Kwaśny węglan sodu jest wykorzystywany w systemach oczyszczania wody do regulacji pH i usuwania metali ciężkich. Jego dodatek pomaga neutralizować kwasowość wody, co jest istotne dla zapewnienia jej odpowiedniej jakości w instalacjach wodociągowych oraz wody pitnej.